ผลงานของ Startup อย่าง Wongnai โดนลอก UI design ไปโดยบริษัทใหญ่ของไทยที่รักสนุกในการลอก

ขอประจานแอพที่ทำการลอกเลียนแบบผลงาน design ของทางทีมงาน Wongnai ซึ่งผมบังเอิญโชคดีไปเจอเข้าเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมาครับ

ผมเป็นผู้พัฒนาหลักของแอพ Wongnai บน iPhone/iPad ซึ่งเป็นแอพที่ใช้สำหรับค้นหาข้อมูลร้านอาหาร, รีวิวหรือรูปภาพของร้านอาหาร โดยข้อมูลต่างๆ ได้มาจากผู้ใช้เว็บ Wongnai.com ทั้งผ่านหน้าเว็บและแอพบนมือถือครับ

แอพ Wongnai for iOS ถูกพัฒนามาตั้งแต่ปี 2010 (2 ปีกว่าแล้ว) ออกมาก็หลายสิบ version  ถูกโหลดไปก็หลายแสน downloads อยู่  ผมเชื่อว่าผู้ที่ใช้แอพ Wongnai มาตลอดก็จะเห็นการพัฒนาของ app เป็นระยะๆ และจะสามารถเข้าใจ blog นี้ได้เป็นอย่างดี

ไปไงมาไง ทำไมเจอแอพนี้ที่ลอก design แอพ Wongnai?

ปกติผมชอบโหลดแอพต่างๆ มาลองเล่นไปเรื่อยโดยเฉพาะแอพที่อยู่ในตลาดเดียวกัน industry เดียวกัน เพื่อศึกษาดูผู้เล่นทุกเจ้าในตลาดนี้ว่าเป็นยังไงกันบ้างแล้ว แต่การโหลดแอพล่าสุดครั้งนี้กลับพิเศษกว่าครั้งก่อนๆ ครับ  เพราะหลังจากผมลองเล่นแอพนี้แค่ไม่ถึง 5 นาที ก็เจอเข้าเต็มๆ ว่า

***** ผลงาน UI design ของทีมงาน Wongnai (บริษัท Tech Startup ที่ไม่ได้ใหญ่โตอะไรมาก) ได้โดนบริษัทยักษ์ใหญ่แห่งหนึ่งที่เป็นเจ้าของเว็บใหญ่อันดับต้นของประเทศไทย  จงใจลอก design ไปแบบเกินที่จะรับได้(หว่ะ) *****

ตลอดระยะเวลาที่สร้างแอพ Wongnai มา ก็มีเจอการนำ design ไปใช้ในแอพประเภทเดียวกันบ้างเล็กๆ น้อยๆ … แต่ก็ไม่ติดใจอะไรครับ  แต่ที่ติดใจกับการลอกครั้งนี้เพราะมันเจตนาจะลอกกันชัดเจน ขนาดที่อดคิดไม่ได้จริงๆ ว่าคนที่สั่งให้เริ่มทำแอพเป็นคนบอกผู้พัฒนาเองว่าให้ลอก UI ของ Wongnai (ณ ตอนนั้นเค้าคงเริ่มลอกจาก version 2.6) ไปเลย

ผมขอเรียกชื่อแอพที่ลอกนี้ว่าแอพ “ลอกเค้า…สนุกจังเลย” จะได้อ้างอิงถึงแอพใน blog ได้ถูก และไม่อยากให้แอพนี้ได้ประโยชน์จากการโดนแฉ กลายเป็นทำให้คนรู้จักกันมากขึ้น/มีคนเข้าไปโหลดแอพเค้ามากขึ้นซะงั้น แทนที่จะถูกประณามโดยสังคม

จริงๆ แล้ว Design ที่โดนลอกเนี่ย มันไม่ได้เทพอะไรเลย ธรรมดาๆ ครับ … แต่ไอ้ธรรมดาๆ เนี่ยแหละ กว่าจะสรุปออกมาได้ว่าต้องวางอะไรไว้ตรงไหนของหน้าจอเล็กๆ บนโทรศัพท์มือถือ   ผมและ designer ต้องเสียเวลามากมายในการคิด/ออกแบบ ทดลองวาดลงกระดาษ วาดแล้ววาดอีก ส่งให้ designer ออกแบบและแก้แบบกลับไปกลับมาหลายรอบ จนกว่าจะได้ออกมา 1 หน้าเล็กๆ …  ทุกอย่างมันมีต้นทุนครับ ผมไม่ได้จ้าง designer มาฟรีๆ ครับ และผมก็ไม่ได้ทำงานฟรีๆ นะครับ  แต่บริษัทที่สร้างแอพ “ลอกเค้า…สนุกจังเลย” กลับมักง่ายจัด ลอกไปอย่างหน้าด้านๆ .. “สนุก”ใช่มั้ยครับ

Timeline การ release ของแอพ Wongnai และแอพ “ลอกเค้า…​สนุกจังเลย”

ก่อนอื่นมาดู Timeline การออกแอพ Wongnai และแอพ “ลอกเค้า…​สนุกจังเลย” ก่อนครับ จะได้เห็นครับว่า แอพไหนมาก่อนกัน

[16 กรกฎาคม 2555] Wongnai 2.6
[11 กันยายน 2555] Wongnai 2.7
[13 ตุลาคม 2555] Wongnai 2.7.1
[26 ตุลาคม 2555] Wongnai 2.7.2
[10 ธันวาคม 2555] ลอกเค้า…สนุกจังเลย 1.0
[12 ธันวาคม 2555] Wongnai 3.0
[2 มกราคม 2556] ลอกเค้า…สนุกจังเลย 1.0.1
[7 กุมภาพันธ์ 2556] ลอกเค้า…สนุกจังเลย 1.1
[7 มีนาคม 2556] ลอกเค้า…สนุกจังเลย 1.1.1

จาก Timeline ผมขอวิเคราะห์แบบนี้ …. ก่อนที่เค้าจะออกแอพ v1.0 ได้ ก็ต้องใช้ระยะเวลาพัฒนาและทดสอบประมาณหนึ่ง ซึ่งปกติแอพที่รายละเอียดเยอะๆ ก็จะใช้เวลาเป็นเดือนๆ  ผมเดาว่าเค้าคงไม่สามารถลอก Wongnai v2.7 ได้ทันเพราะมันกระชั้นชิดเหมือนกัน น่าจะเริ่มดูจาก v2.6 เอา

มาเริ่มดูกันดีกว่าว่าผมจับอะไรได้บ้างว่าเค้าลอกอะไรไปบ้าง

ภาพ screenshots ต่างๆ ผมจะวางแบบนี้นะครับ

ด้านซ้าย: แอพ Wongnai (v2.6)
ด้านขวา: แอพ “ลอกเค้า…สนุกจังเลย”

1. หน้าสำหรับเขียนรีวิว

การจัดวางกล่องต่างๆ ทั้งหน้า /การจัดเรียงกล่องใส่รูปภาพ และภาพที่อยู่บนปุ่ม

สังเกตความคล้ายครับ เพราะทีมผมคิด layout ต่างของหน้า ผมคิดกันแทบหัวแตกครับ เพราะหน้าจอมือถือมันเล็ก ต้องคิดอย่างรอบคอบว่า วางตรงนี้แล้วจะดีไม่ดียังไง  ไม่ใช่ว่าคิดขึ้นมาได้ทันที

1.1 ตัวเลข 120 ในกล่องข้อความกล่องแรก

Wongnai: “พูดถึงร้านนี้ใน 120 ตัวอักษร”
ลอกเค้า…สนุกจังเลย: “สรุปการีวิวนี้ใน 120 ตัวอักษร”

ตัวเลข “120” เป็นตัวชี้ที่ชัดมากว่ามีการลอกเกิดขึ้น  ถึงแม้ข้อความในกล่องจากต่างไปบ้าง แต่ตัวเลขมันเป็นไปได้ยากมากที่จะเกิดขึ้น  เพราะตัวเลข 120 ไม่ได้เป็นตัวเลขที่นิยมใช้กันทั่วไป … ถ้าบอกว่าเป็นตัวเลขความยาว “140”  ผมจะไม่พูดถึงเลย เพราะมันเป็นตัวเลขที่เห็นบ่อยและรู้จักกัน (เป็นตัวเลขจำนวนอักขระสูงสุดของข้อความที่ Twitter ยอมให้ใส่ได้ใน 1 ทวีต)

1.2 กล่องพิมพ์ข้อความ (กล่องใหญ่)

เมื่อกดที่กล่องข้อความกล่องใหญ่ (ตรงที่ผมวงกลมเบอร์ 2 ไว้) จะมี effect เพื่อเปิดหน้าใหม่ที่มีกล่องพิมพ์ข้อความที่ใหญ่ขึ้น เพื่อให้เห็นข้อความที่เราพิมพ์เข้าไปมากขึ้น  … ซึ่งทั้งหมดนี้ก็ลอกไปจากแอพ Wongnai อีก ทั้ง effect และหน้าสำหรับพิมพ์ข้อความ เหมือนกันหมดครับ  ชื่อปุ่มต่างๆ ก็เหมือนกัน

1.3 ส่วนที่ไว้เลือกรูปภาพ และปุ่มลบรูป หลังจากเลือกรูปเสร็จแล้ว

• ส่วนที่ไว้เลือกรูปภาพไว้ Upload …. แค่ดูแบบเผินๆ แล้ว จะเห็นว่าองค์ประกอบทุกอย่างเหมือนกันมาก ทั้งข้อความที่เขียนว่า “+ Add Photo” และรูปภาพ
• ปุ่มลบรูปออก ของ Wongnai จะเป็นปุ่มกากบาท (X) อยู่ที่มุมขวาของกล่อง   ส่วนของแอพนี้ก็แค่เปลี่ยนเป็นเครื่องหมายลบ (-) … แต่จุดนี้อาจจะบอกได้ว่าเหมือนของ iOS อยู่แล้ว ก็พอรับได้

1.4 แถบที่แสดงข้อมูลร้านอาหารเบื้องต้น

แถบนี้อยู่ส่วนบนสุดของหน้านี้ ซึ่งดูจาก design ที่แอพนี้ทำแล้ว ก็คงจงใจทำเหมือนกันคือไว้บนสุด เพียงแต่เพิ่มข้อมูลเข้าไปให้ดูต่างจากต้นฉบับหน่อยนึง

2. หน้า Filter

หน้านี้เป็นหน้าไว้สำหรับค้นหาร้านอาหารแบบละเอียด คือสามารถค้นหาร้านอาหารตามเงื่อนไขต่างๆ ตามที่เรากำหนด  ถ้าดูจาก screenshot เปรียบเทียบกับแล้วก็เห็นว่ามันเหมือนกันขนาดไหน … Look & Feel มันชัดมากครับ  ทุกคนที่ผมโชว์รูปนี้ให้ดู ไม่มีใครที่บอกว่าไม่เหมือนครับ

2.1 โดยรวมทั้งหน้า

ต้นแบบ design หน้า Filter หน้านี้ ถูกนำมาจาก design ของแอพ Wongnai ก่อนเวอร์ชั่น 2.7 (ภาพที่ capture มาคือ Wongnai v2.6 ซึ่ง release เมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม 2012)

2.2 ปุ่ม Reset และปุ่ม Search

ปุ่ม 2 ปุ่มที่อยู่ด้านล่าง อาจจะดูแล้วไม่เหมือนกัน  แต่เอาเข้าจริงๆ   มันเหมือนปุ่ม Clear / Search ของ Wongnai v2.7 เป็นต้นมาครับ (ข้อนี้ผมเฉยๆ อาจจะซ้ำกันได้)

3. หน้า Coupon

เป็นหน้าสำหรับกดปุ่มรับส่วนลดจากร้านอาหารต่างๆ ที่ให้ส่วนลดกับ Wongnai ครับ หน้านี้ก็มีการลอกไปเกือบหมดทั้งหน้าครับ  มีการเสริมแต่งเข้าไปให้ดูต่างเล็กน้อย

3.1 ลำดับการเรียงลำดับข้อมูล

การเรียงลำดับข้อมูลต่างๆ เหมือนกันอย่างกะแกะ

3.2 กล่องที่แสดงข้อมูลร้าน

เป็นกล่องที่ทำให้ผมเชื่อว่าโดนลอกไปเต็มๆ ครับ … วางตำแหน่งเดียวกันและมีลูกศรเหมือนกันซะด้วย … หน้า Coupon หน้านี้ มันมีวิธีออกแบบมากมายครับ แต่ทำไมออกแบบมาได้เหมือนกันขนาดนี้ครับ

3.3 ปุ่ม “กดเพื่อรับส่วนลด”

ข้อความบนปุ่ม “กดเพื่อรับส่วนลด” เหมือนกันเป๊ะ และที่สำคัญกดเสร็จ เมื่อได้โค้ดกลับมา แอพจะขึ้นข้อความข้างล่างปุ่มว่า “กรุณาแสดงรหัสนี้ให้กับพนักงาน” (ลอกมาจากประโยคนี้ “กรุณาโชว์โค้ดนี้ให้กับพนักงาน”) แบบเดียวกัน

4. รายละเอียดอื่นๆ เล็กๆ น้อยๆ

สิ่งต่อไปนี้มันอาจจะไม่ชัดเจนว่าลอกหรือไม่  เพียงแต่เป็นสิ่งที่เกิดจากการสังเกตแบบละเอียดของผมเอง  มันอาจจะเป็นส่วนเล็กเว่อร์ แต่มันอดไม่ได้ครับที่จะคิดว่าเอาจากแอพ Wongnai ไป ไม่ใช่คิดเอง

4.1 คำว่า “Photo Gallery”

ปกติแล้วผมไม่เคยเห็นแอพไหนใช้คำนี้ครับ แต่สำหรับแอพ Wongnai ผมเป็นคนเลือกใช้คำนี้เอง ตั้งแต่ version แรกๆ ครับและแอพ “ลอกเค้า…สนุกจังเลย” ก็เลือกใช้คำเดียวกัน ใจตรงกันเชียวนะ

4.2 ตัวเลขระยะทาง

ในแอพ Wongnai ถ้าระยะทางเกิน 50 กม.  จะแสดงผลเป็น  ” > 50 กม.”  ส่วนแอพ “ลอกเค้า…สนุกจังเลย” คิดเหมือนกันเลยอะ แต่เปลี่ยนเป็นตัดที่ระยะทาง 99 กม. แทน และใช้การแสดงผลเหมือนกัน แต่เปลี่ยนเป็นภาษาอังกฤษหน่อยคือ ” > 99 km”

ความคิดเห็นจากเพื่อนๆ บน Facebook ต่อการลอกครั้งนี้

• หลายคนบอกผมว่ามันเป็นเรื่องปกติ ทำใจเถอะ ช่างมัน เว็บหลายเว็บก็โดน copy กันเยอะแยะ
• หลายคนบอกผมว่ามันน่าเกลียดมากกับวิธีการลอกแบบนี้ และไม่เห็นด้วยกับการกระทำแบบนี้
• บางส่วนก็บอกว่าฟ้องร้องไปเลย
• และ(อาจจะ)มีบางคนบอกว่า เห้ย ของแบบนี้ มันมีโอกาสเหมือนกันก็ได้นะ … ใช่ครับ มันมีโอกาสเหมือนกันได้ครับ แต่มันต้องไม่เป๊ะขนาดนี้ และผมมั่นใจครับว่าไม่ใช่ผมคนเดียวแน่นอน ที่เห็น design ของแอพ “ลอกเค้า…สนุกจังเลย” แล้วจะจับได้ทันทีว่าลอกแอพ Wongnai ไป … วิธีทดสอบง่ายมากครับ แค่เลือกผู้ที่ใช้ Wongnai เป็นประจำมาตั้งแต่ version แรกๆ ขึ้นมา แล้วให้เค้าลองเล่นแอพนี้ หรือแค่ให้เห็น screenshot ของแอพนี้เท่านั้นพอ  ผมพนันได้ว่าเค้าจับได้ทันทีว่าลอก design มา (ตามหน้าต่างๆ ที่ผมจะบอกรายละเอียดต่อไปครับ) เพราะเค้าคุ้นเคยกับ design เหล่านั้นมาอย่างดี
• หลายคนไม่รู้/ไม่ได้สังเกตครับว่าเค้าได้ทำการลอก design จากแอพ Wongnai ไป  …. ทำไมไม่รู้กัน? ก็เพราะแอพ Wongnai เวอร์ชั่นหลังๆ เราได้เปลี่ยน design ไปเยอะครับ ทำให้หน้าตาไม่เหมือนกับแอพ “ลอกเค้า…สนุกจังเลย” ใน version ปัจจุบัน (v1.1.1)   สิ่งที่อยากให้รู้กันคือ design ที่แอพ “ลอกเค้า…สนุกจังเลย” ใช้อยู่ในปัจจุบันเนี่ย  มันคือ design ที่ Wongnai คิดขึ้นมาและเคยใช้ใน version เก่าครับ
• (อาจจะมี)บางคนบอกว่าบางจุดมันเป็นเรื่องเล็กมากเลย เค้าคงไม่ได้ลอกมั้ง อย่าคิดมาก … สำหรับผู้ใช้ทั่วไป ตรงนี้ยากหน่อยครับในการสังเกต แต่เนื่องจากผมมีส่วนร่วมในการออกแบบหน้าตาทุกส่วนของแอพ Wongnai  มันทำให้เวลาลองเล่นแอพต่างๆ แล้ว ผมจะสังเกตในรายละเอียดยิบย่อยทุกส่วนครับ … โดยเฉพาะส่วนเล็กๆ ที่ผมคิดแก้ไขไว้ในแอพ Wongnai แล้วลองดูว่าแอพอื่นเค้าแก้ปัญหากันยังไง  ไอ้จุดเล็กๆ ไม่กี่ pixel เนี่ย บางครั้งกว่าจะคิดออกมาได้ มันนานมากครับ

ความคิดเห็นของผม

• การแข่งขันในตลาด แน่นอนว่ามันต้องมีครับ และผมก็โอเคกับการแข่งขันครับ  แต่ผมรับไม่ได้กับการลอกผลงานที่ทุเรศได้ขนาดนี้ และไม่คิดว่าควรจะช่างมัน เพราะบริษัทที่สร้างแอพนี้ขึ้นมาก็เป็นบริษัทใหญ่และมีชื่อเสีย(ง)มากครับ  แต่ดันมาลอกผลงานบริษัทเล็กอย่างผม ไม่เคารพความเป็นเจ้าของผลงานกัน คุณก็ควรจะได้รับการประณามจากผม และจากผู้ที่ต่อต้านการลอกผลงานคนอื่นจากผู้อ่าน blog นี้ด้วยครับ
• ถ้ามันสามารถฟ้องร้องกันได้  ผมก็คงไม่ฟ้องร้องอะไรทั้งสิ้นครับ เสียเวลาครับ ผมคนทำงาน ฟ้องไปก็ไม่มีอะไรดีขึ้น ผมไม่ต้องการอะไรนอกจากความสำนึกผิดที่คนที่ลอกผลงานควรจะคิดได้และควรจะมี และคำขอโทษอย่างเป็นทางการครับ  (ถ้ากล้าลอกแล้ว  เมื่อโดนจับได้ ก็ควรกล้าขอโทษครับ)
• ผมขอรณรงค์ไม่สนับสนุนผลงานของคนที่ลอกผลงานคนอื่นแบบนี้ครับ  ถ้าผู้อ่านรู้ว่าแอพที่ผมนำมาแฉนี้คือแอพอะไร หรือถ้าคุณใช้งานอยู่ ผมอยากเตือนสติครับว่า คุณกำลังสนับสนุนคนที่”สนุก”กับการลอกผลงานคนอื่นอยู่ครับ  และถ้าเรื่องแบบนี้เกิดกับคุณเอง คุณก็คงไม่สนุกด้วยแน่
• ถ้าผู้อ่านท่านใดเห็นว่า blog นี้เป็นประโยชน์และน่าเอาไปบอกต่อ ผมยินดีเป็นอย่างมากและขอบคุณมาก ถ้าคุณจะช่วยนำบทความนี้ไปแชร์ตาม Social media ต่างๆ  เพื่อให้คนได้รับรู้มากขึ้นครับ

ถ้าคุณคนที่ลอกได้อ่าน blog นี้มาจนถึงบรรทัดนี้นะครับ ผมหวังว่าคุณน่าจะฉุกคิดอะไรขึ้นมาได้บ้างนะ และต่อไปช่วยหัดคิดทำอะไรเองจะดีกว่าครับ (เอ้อ …แล้วก็อย่าลอก blog นี้ของผมไปด้วยนะคร้าบ :P)

ปล. ใน entry นี้ จริงๆ ผมเฉลยว่าใครเป็นคนทำแอพนี้ไปเยอะมากครับ แค่สังเกตให้ดีๆ หุหุ